Ελλάδα – Ειδική Επιτροπή Προσφυγών, 23 Ιούλιος 2012, D.C. κατά Προϊσταμένου Ασφάλειας και Τάξης του Υπουργείου (πρώην) Δημόσιας Τάξης, αρ. φ. 95/127059

Country of Decision:
Country of Applicant:
Date of Decision:
23-07-2012
Citation:
Αριθμός Απόφασης 95/127059
Court Name:
3η Ειδική Επιτροπή Προσφυγών, Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη,
Relevant Legislative Provisions:
National / Other Legislative Provisions:
Greece - Σύμβαση της Γενεύης 1951 Νομοθετικό Διάταγμα 3989/1959 (Geneva Convention 1951 Legislative Decree)
Greece - Προεδρικό Διάταγμα 96/2008 (Presidential Decree)
Greece - Presidential Decree No. 114/2010 entitled 'Refugee status: single procedure for foreigners and stateless persons'
Greece - Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (νόμος 2690/ 1999) (Administrative Procedure Code)
Greece - Minister for Citizen Protection No. 5401/3-505553
Greece - Minister for Citizen Protection No. 5401/3-359096 (Gov. 285/13.6.2012 vol. YODD)
Greece - Minister for Citizen Protection No. 4000/1/70-a (Gov. 1725/2.8.2011 B)
Printer-friendly versionPrinter-friendly versionPDF versionPDF version
Headnote: 

Υπαρκτός Βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης (επαναδουλοποιηση του προσφευγοντα),  αδυναμία υπαγωγής του προσφεύγοντα ως μέλος «ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας» στο καθεστώς του πρόσφυγα – ο φόβος του δεν οφείλεται στους περιοριστικά αναφερόμενους λόγους δίωξης του άρθρου 1Α της Σύμβασης.

Κρίθηκε ότι συντρέχει κίνδυνος σε περίπτωση επιστροφής του ο προσφεύγων  να υποστεί σοβαρή βλάβη (απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση λόγω της ενδεχόμενης επαναδουλοποιήσης του) που δικαιολογεί τη χορήγηση καθεστώτος επικουρικής προστασίας  του άρθρου 15 στοιχ2β της Οδηγίας.

Επιπλέον δε και ανεξαρτήτως αυτού, η Επιτροπή ανήγαγε σε απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση του ιδίου ως ανω άρθρου την αποστέρηση του προσφεύγοντα που πάσχει από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και υπέρταση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και αγωγής που ενδείκνυται στην κατάσταση εκτιμώντας ότι σε ενδεχόμενη επιστροφή του δεν θα έχει πρόσβαση στο ούτως ή άλλως κριθέντα ως μη αποτελεσματικό σύστημα υγείας και περίθαλψης της χώρας καταγωγής, πράγμα που θα ισοδυναμούσε με παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.

Facts: 

Ο προσφεύγων είναι πολίτης Μαυριτανίας μουσουλμάνος. Από επτά ετών μέχρι περίπου τα δεκαπέντε ήταν έγκλειστος σε μουσουλμανικό σχολείοόπου κακομεταχειριζόταν και εξαναγκαζόταν σε επαιτεία από το θρησκευτικό ηγέτη-δάσκαλο. Πουλήθηκε και επί επτά χρόνια βρισκόταν ως «δούλος», υπό εξευτελιστικές συνθήκες για τον άνθρωπο. Απέδρασε. Με την απόφαση του Προϊστάμενου Κλάδου Ασφαλείας και Τάξης απορρίφθηκε σε Α βαθμό το αίτημα του. Η παρούσα εισήχθη στην Επιτροπή με προσφυγή του. Στην Ελλάδα διαγνώσθηκε με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, σταδίου ΙΙΙ με ενδεχόμενη ανάγκη μεταμόσχευσης νεφρού, συστηματική και μόνιμη παρακολούθηση από ιατρούς. Επικαλείται βάσιμο φόβο δίωξης ως θύμα δουλείας και άμεσο κίνδυνο ανεπανόρθωτης επιδείνωσης και βλάβης της υγείας του σε περίπτωση ενδεχόμενης επιστροφής.

Decision & Reasoning: 

Σύμφωνα με τις πληροφορίες και πηγές για τη χώρα καταγωγής η δουλεία και το εμπόριο ανθρώπων αποτελεί μείζον θέμα που πλήττει έως σήμερα και ιδίως τους γηγενείς αφρικανικούς πληθυσμούς υπό τη μορφή της «εξαναγκαστικής παροχής υπηρεσιών και εργασίας με αντάλλαγμα ρούχα, φαγητό και ή στέγη, χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν στην έννοια της δουλείας ‘η και «υποτέλειας». Παρά τη ρητή απαγόρευση της στη χώρα καταγωγής τα όργανα του κράτους αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο και την εκμετάλλευση των δούλων.  Ομοίως τα δικαστήρια εμφανίζονται απρόθυμα να περαιώσουν ποινικές διαδικασίας , τα ίδια τα θύματα δε σπάνια προσφεύγουν στις αρχές εξαιτίας του φόβου της κοινωνικής κατακραυγής που ξεσπά με αφορμή το «μη σεβασμό σε παγιωμένο έθιμο». Αναγνωρίζεται ο αυξημένος αριθμός παιδιών δούλων τα οποία εξαναγκάζονται σε επαιτεία ή και οικιακή εργασία από τον κηδεμόνα θρησκευτικό ηγέτη. Η επιτροπή δέχθηκε ότι ο προσφεύγων έχει βάσιμο και δικαιολογημένο φόβο δίωξης καθώς υπάρχει εύλογη πιθανότητα να επιστρέψει στην ίδια ή παρόμοια κατάσταση δίωξης

Δεν συντρέχει κανένας από τους περιοριστικά  αναφερόμενους λόγους της Σύμβασης –(αρθρο 1Α της Σύμβασης της Γενεύης του 1951) –( ήτοι φυλή, θρησκεία, εθνική καταγωγή, πολιτικές πεποιθήσεις ή συμμετοχή σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα) ώστε να του αναγνωρισθεί το καθεστώς του πρόσφυγα.

Συντρέχει κίνδυνος να υποστεί την υπό στοιχ. 2β σοβαρή βλάβη, του άρθρου 15 της Οδηγίας 2004/83/ΕΚ καθώς υπάρχει εύλογη πιθανότητα να υποστεί δίωξη, και ειδικότερα κινδυνεύει σοβαρά να επαναδουλοποιηθεί, ιδίως ελλείψει άλλων εναλλακτικών επιβίωσης, υποστηρικτικού δικτύου και της σοβαρής κατάστασης της υγείας του. Παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση  του ως άνω άρθρου.

Πρόσθετος λόγος για τον οποίο ο προσφεύγων κινδυνεύει να υποστεί την ως ανω βλάβη του άρθρου 15 υπό στοιχ. 2β: σύστημα υγείας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στη χώρα καταγωγής σημαντικά ανεπαρκές και αναποτελεσματικό, σοβαρές ελλείψεις σε εγκαταστάσεις, προσωπικό, φάρμακα, εξαιρετικά περιορισμένες νοσηλευτικές μονάδες, πρόσβαση στην περίθαλψη εξαιρετικά δύσκολη. Σύμφωνα με το Π.Ο.Υ. βρίσκεται σε μια από τις πιο χαμηλές θέσεις στον κόσμο όσων αφορά το σύστημα υγείας, προσδόκιμο ζωής 58 έτη, αυξημένη παιδική θνησιμότητα και αυξημένο ποσοστό θανάτων λόγω υπέρτασης, ομοίως και λόγω παθήσεων των νεφρών. Πρόσβαση του προσφεύγοντος σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για την αντιμετώπιση των παθήσεων του θα ήτο εξαιρετικά δυσχερής αν όχι αδύνατη. Γενικότερη κατάσταση ανέχειας, ανεργίας κακή οικονομική κατάσταση και η έλλειψη οικογενειακού υποστηρικτικού δικτύου είναι παράγοντες που επιβαρύνουν τη δυσκολία πρόσβασης σε εργασία, ασφάλιση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Η απομάκρυνση του θα τον έθετε σε συνθήκες απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης, παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ. Θα απειληθεί η ζωή του. Σχετικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με την απόφαση του ΕΔΑΔ Pretty v UK η μεταχείριση είναι εξευτελιστική, όταν προκαλεί την ταπείνωση ενός προσώπου χωρίς σεβασμό και εξαλείφει την αξιοπρέπεια του ή δημιουργεί φόβο, αγωνία, συναισθήματα κατωτερότητας, τα οποία είναι ικανά να καταστρέψουν τη φυσική και ηθική ικανότητα αντίσταση του ατόμου. 

Outcome: 

Απόρριψη αιτήματος αναγνώρισης της ιδιότητας του πρόσφυγα. Αναγνώριση καθεστώτος επικουρικής προστασίας για δύο (2) χρόνια.

Subsequent Proceedings : 

Αίτηση Ακυρώσεως ενώπιων του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών – ακύρωση του απόφασης κατά το σκεπτικό της αναφορικά με την υπαγωγή στο καθεστώς του πρόσφυγα.- εκκρεμεί.

Observations/Comments: 

Iδιαίτερα ατυχής η αδυναμία υπαγωγής σε «ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα» δεδομένης της ιδιότητας του ως θύμα «δουλείας» στο παρελθόν, ειδικά δε μετά την αποδοχή βάσιμου και δικαιολογημένου φόβου δίωξης της ως άνω φύσεως ( πραγματικός φύσεως επαναδουλοποιησης). Ως εκ τούτου και το συγκεκριμένο τμήμα του σκεπτικού της αποφάσεως κατά το μέρος που απορρίφτηκε η αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα εκκρεμεί προς ακύρωση.

Σημαντική είναι η αναγωγή της μη αποτελεσματικότητας και προσβασιμότητας σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη του προσφεύγοντα σε «εξευτελιστική μεταχείριση» του άρθρου 15 περ. β της Οδηγίας δεδομένης της πάθησης του, και η συνεκτίμηση της εν γένει κοινωνικό οικονομικής κατάστασης της χώρας καταγωγής, ως επιβαρυντικοί παράγοντες που αποκλείουν περαιτέρω τον προσφεύγοντα από το σύστημα υγείας και ασφάλισης.

Ιδιαίτερα σημαντικό δε είναι το γεγονός ότι η Επιτροπή ακολουθώντας το σκεπτικό του ΕΔΔΑ και της υπόθεσης Pretty που αφορούσε οροθετικό ασθενή σε τελικό στάδιο, διευρύνει περαιτέρω το σκεπτικό της ως άνω απόφασης και εντάσσει στην έννοια της απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ την έκθεση ατόμου σε συνθήκες αποστέρησης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που είναι ικανή να οδηγήσει στο απώτερο μέλλον – και όχι σε άμεσο και παρόντα κίνδυνο ζωής κατά την απόφαση Pretty -σε επιβάρυνση της υγείας του και /ή ενδεχόμενο θάνατο.

Σύνθεση Επιτροπής : Α.Π. υπάλληλος Υπουργείου Εσωτερικών,  Πρόεδρος, Ε.Ρ.  εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, τακτικό μέλος, Γ.Α. νομικός, επιλεγμένος από το σχετικό κατάλογο που κατήρτισε η ΕΕΔΑ, τακτικό μέλος

Other sources cited: 

Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (αριθμ.προσφ. 7906/77)