Ελλάδα - Ειδική επιτροπή προσφυγών, 15 Νοέμβρη του 2011, 95/52986

Country of Decision:
Country of Applicant:
Date of Decision:
15-11-2011
Citation:
2η Ειδική Επιτροπή προσφυγών, 95/52986
Court Name:
2η Ειδική Επιτροπή προσφυγών
National / Other Legislative Provisions:
Greece - Σύμβαση της Γενεύης 1951 Νομοθετικό Διάταγμα 3989/1959 (Geneva Convention 1951 Legislative Decree)
Greece - Αναγκαστικός Νόμος 389/1968 (Φύλλο Εφημερίδας Κυβερνήσεως 125 Τεύχος Α) (Emergency Act)
Greece - Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (νόμος 2690/ 1999) (Administrative Procedure Code)
Greece - Προεδρικό Διάταγμα 69/2008 (Presidential Decree 69/2008)
New York Protocol to the 1951 Convention relating to the Status of Refugees
Printer-friendly versionPrinter-friendly versionPDF versionPDF version
Headnote: 

Φόβος δίωξης λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων (αθρησκείας) καθώς και λόγω συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα (διαμόρφωση προσωπικότητας σε μή ισλαμική κοινωνία/ δυτικοποίηση). Συγκεκριμένα, η Επιτροπή κρίνει ότι, αν ο προσφεύγων επιστρέψει στο Αφγανιστάν σήμερα ή στο κοντινό μέλλον, λόγω της αθρησκείας του και της κατά συνέπεια μη συμμόρφωσής του στον ισλαμικό τρόπο ζωής της κοινωνίας στην οποία θα κληθεί να ενταχθεί, σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι η προσωπικότητά του έχει διαμορφωθεί σε μια μη ισλαμική κοινωνία, με ήθη και τρόπο ζωής τελείως διαφορετικό από τον μουσουλμανικό, είναι εύλογα πιθανό να υποστεί κοινωνικές συμπεριφορές επίθεσης, απειλής και κοινωνικού αποκλεισμού, οι οποίες μπορούν σωρευτικά να ισοδυναμούν με δίωξη. Άλλωστε, σε περίπτωση επιστροφής στο Αφγανιστάν, σε μια αγροτική και μικρή κοινωνία και με δεδομένη τη συγκεκριμένη προσωπικότητα του προσφεύγοντος, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί, είναι πολύ πιθανό να μην αποφύγει να αποκαλύψει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις (αθρησκεία), επομένως υπάρχει εύλογη πιθανότητα να κινδυνεύσει να υποστεί ποινική δίωξη λόγω της αθρησκείας του, της «αποστασίας» του από το Ισλάμ, δίωξη που είναι βάσιμα πιθανό να οδηγήσει σε φυλάκιση ή και εκτέλεση. Αυτό όμως θα συνιστά ευθεία και σοβαρή παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος του στη θρησκευτική ελευθερία, που ειδικά στο συγκεκριμένο κοινωνικό, θρησκευτικό και πολιτικό πλαίσιο αναταραχών και έλλειψης δικαιοκρατικών εγγυήσεων στη χώρα καταγωγής του προσφεύγοντα.

Κρίνεται δε ότι ακόμα και αν δεν διωχθεί ποινικά, σε κάθε περίπτωση, ο προσφεύγων κινδυνεύει να υποστεί βλάβη και από μη κρατικούς φορείς, η οποία ανάγεται σε δίωξη και ότι το αφγανικό κράτος, οι αστυνομικές και λοιπές αρχές δεν θα ήταν ικανές να του παρέχουν επαρκή και αποτελεσματική προστασία, κυρίως λόγω της ελλιπούς οργάνωσης και της διαφθοράς που επικρατεί σε όλα τα επίπεδα.

Facts: 

Ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι είναι φυλετικής καταγωγής Hazaraκαι άθρησκος, γεννήθηκε στην πόλη Bidnow(Μπιντνάου), στην περιοχή Ghorστο Αφγανιστάν αλλά μετά το θάνατο των γονέων του το 1997 πήγε μαζί με το θείο του και την οικογένειά του στην πόλη Heratκαι αμέσως μετά στο Ιράν, όπου και έμεινε ως το 2005 στην πόλη Mashad, χωρίς να έχει νομιμοποιητικά έγγραφα. Εργαζόταν εκεί ως ράφτης ρούχων και παράλληλα, επί 4 έτη παρακολουθούσε ένα άτυπο σχολείο της εκεί αφγανικής κοινότητας. Εξήγησε δε ότι ήδη στο Αφγανιστάν εργαζόταν απότα 5 του έτη ως ράφτης χαλιών. Στην συνέχεια ισχυρίστηκε ότι εγκατέλειψε το Ιράν διότι δεν αισθανόταν ασφαλής; δεν ήταν ελεύθερος να κυκλοφορήσει και να παρακολουθήσει «κανονικό» σχολείο. Μάλιστα, στα δεκαπέντε του, τον συνέλαβε η ιρανική αστυνομία και κρατήθηκε σε ένα κεντρικό κρατητήριο με το όνομα Saghesabidπου σημαίνει (άσπρη πέτρα), από όπου αφέθηκε ελεύθερος όταν ο θείος του δωροδόκησε έναν αστυνομικό, που όμως τους προειδοποίησε ότι αν ξανασυλλάμβαναν τον προσφεύγοντα, θα ζητούσε το διπλάσιο ποσό. Πρόσθεσε μάλιστα ότι ο θείος του δεν είχε ομοίως νομιμοποιητικά έγγραφα στο Ιράν, ενώ πλέον έχει πεθάνει.

Ως προς τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε την πατρίδα του, ο προσφεύγων ανέφερε ότι οι γονείς του έχασαν τη ζωή τους από ρουκέτα το 1997, μετά από οργανωμένη επίθεση των Ταλιμπάν στο χωριό του, Μπιντνάου, την ώρα που ο ίδιος ήταν στο σχολείο μαζί με τα ξαδέλφια του. Οι γονείς του ανήκαν στο κόμμα Hezb-i-Wahdatκαι ήταν μουσουλμάνοι Σιίτες. Ο πατέρας του, αγρότης, έφερε όπλο και δρούσαν μαζί με τον αδελφό του (θείο του προσφεύγοντα) στο κόμμα, μάλιστα κάποιες φορές έφευγαν για δυο μέρες. Ο προσφεύγων πρόσθεσε δε ότι είχαν και την φωτογραφία του αρχηγού του κόμματος, Μαζαρί, στο σπίτι τους. Εξήγησε επίσης ότι το κόμμα αυτό ήταν αντίθετο με τους Ταλιμπάν και ότι μάχονταν για τα δικαιώματα των ατόμων φυλετικής καταγωγής Χαζαρά, όπως και ο ίδιος, τα οποία έμεναν κυρίως στην περιοχή όπου ζούσε, αλλά δεν γνωρίζει αν ήταν όλοι μέλη του κόμματος. Επίσης, συμπλήρωσε ότι αν και ο θείος του δεν του είχε αφηγηθεί πολλά γεγονότα σχετικά με τους γονείς του, του είχε εξηγήσει ότι η επίθεση αφορούσε το ότι οι γονείς του, όπως και όλοι αυτοί που σκοτώθηκαν, ήταν Χαζαρά και ανήκαν στο κόμμα. Παράλληλα, ο προσφεύγων δεν γνωρίζει αν υπάρχουν άλλοι συγγενείς του στο Αφγανιστάν και ο θείος του έλεγε ότι αυτός και η οικογένειά του ήταν οι συγγενείς του. Η γυναίκα και τα παιδιά του θείου του παραμένουν στο Ιράν, χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα.

Ως προς τον κίνδυνο που θα διέτρεχε σήμερα αν έπρεπε να επιστρέψει στο Αφγανιστάν, ο προσφεύγων ανέφερε ότι υπάρχει βάσιμη πιθανότητα να διωχθεί από τους Ταλιμπάν, ως Hazaraκαι ως γιος μέλους του Hezb-i-Wahdat, ότι η διαδρομή της επιστροφής από την Καμπούλ στο χωριό του είναι επικίνδυνη, γιατί υπάρχουν Ταλιμπάν και «Κούτσυ», τσιγγάνοι νομάδες φυλετικής καταγωγής παστού, μουσουλμάνοι σουνίτες που συνηθίζουν να αφήνουν τα κοπάδια τους στα χωράφια των Χαζαρά και αν κάποιος αντιδράσει τον σκοτώνουν. Επίσης, υπάρχουν ακόμα ένοπλες συρράξεις στην περιοχή του, γεγονός που τον κάνει να αισθάνεται ανασφαλής να ζήσει εκεί. Η έλλειψη ασφάλειας εντείνεται μάλιστα από το γεγονός ότι παρά την ενηλικίωση του, η απουσία οικογενειακού δικτύου προστασίας στο Αφγανιστάν δεν θα του επιτρέψει την επιβίωση, ενώ και σε περίπτωση που χρειαστεί να αναζητήσει προστασία από τις αρχές, θα αντιμετωπίσει πρόβλημα γιατί θα τον ρωτήσουν από ποια οικογένειά είναι και αυτός δεν έχει πλέον συγγενείς ως σημείο αναφοράς και προστασίας.

Επίσης, ο προσφεύγων ανέφερε ότι είναι άθρησκος, ότι έχει γαλουχηθεί σύμφωνα με τον ελληνικό τρόπο ζωής, αφού έφυγε από το Αφγανιστάν σε ηλικία 7 ετών και ζει πλέον στην Ελλάδα εδώ και 6 έτη. Επομένως, σε περίπτωση που έπρεπε να επιστρέψει στο Αφγανιστάν θα ήταν αδύνατο να συμμορφωθεί με τα ήθη και έθιμα της μουσουλμανικής θρησκείας. Ο προσφεύγων διευκρίνισε ότι στο Αφγανιστάν η θρησκεία ρυθμίζει και τον κοινωνικό τρόπο ζωής και μάλιστα στο χωριό του διοικεί ένα συμβούλιο ηλικιωμένων. Ο ίδιος δεν συμφωνεί με τα εν λόγω ήθη και έθιμα. Ενδεικτικά ανέφερε ότι πίνει αλκοόλ, τρώει χοιρινό, ενώ τόνισε ότι δεν συμφωνεί με τη θέση της γυναίκας στο Ισλάμ. Εφόσον δε θα ακολουθήσει τα έθιμα αυτά, φοβάται ότι θα κινδυνεύει. Στην αντίθετη περίπτωση, αν επιλέξει να σωπάσει, θεωρεί ότι θα περιοριστεί η ελευθερία της έκφρασής του, πράγμα το οποίο, όπως βεβαιώνει η συνήγορός του, δε συμβιβάζεται με την προσωπικότητά του, ως ατόμου ανήσυχου, φιλελεύθερου και «αντιδραστικού». Επίσης, ο προσφεύγων φοβάται ότι αν επιστρέψει στο χωριό του μπορεί κάποιος να τον συνδέσει με το θάνατο του πατέρα του.

Τέλος, στην Ελλάδα ο προσφεύγων παρακολούθησε μαθήματα ελληνικών στην «Πυξίδα» (σχολείο ελληνικών που λειτουργεί στο πλαίσιο του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες( ΕΣΠ) και το 2007 άρχισε να παρακολουθεί ελληνικό σχολείο (2° Διαπολιτισμικό Γυμνάσιο και Λύκειο), από το οποίο αποφοίτησε το 2011. Σήμερα εργάζεται στο ΕΣΠ ως διερμηνέας και διαμένει στην οικία καθηγητή του.

Decision & Reasoning: 

Η Επιτροπή ομόφωνα έκανε δεκτή την ως άνω προσφυγή και έκρινε ότι υπάρχει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης. Συγκεκριμένα, αν και έκρινε ότι δεν μπορεί να συναχθεί ότι γενικά, αν ο οποιοσδήποτε πολίτης του Αφγανιστάν επιστρέψει σε οποιαδήποτε περιοχή της χώρας του, θα κινδυνεύσει να υποστεί σοβαρή βλάβη από τις αρχές ή τους συμπατριώτες του μόνο και μόνο για το λόγο ότι θα είναι άθρησκος ή θα απορρίπτει τα τοπικά κοινωνικά ήθη. Ωστόσο, στην συγκεκριμένη περίπτωση, η αθρησκεία του προσφεύγοντα και το γεγονός ότι έφυγε σε πολύ μικρή ηλικία από το Αφγανιστάν και πήγε σχολείο και διαμόρφωσε την προσωπικότητά του στην Ελλάδα, μια μη ισλαμική χώρα, μπορεί να του προκαλέσει, αν αναγκαστεί να επιστρέψει στο Αφγανιστάν, ιδιαίτερες δυσκολίες στο να εκφράζει τις πεποιθήσεις του χωρίς δυσμενείς για τον ίδιο συνέπειες, δεδομένου ότι δεν έχει εκεί κανένα υποστηρικτικό οικογενειακό δίκτυο και δεδομένης της εύθραυστης - από άποψη ασφάλειας - κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή. Επιπλέον, κρίνει ως εύλογα πιθανό, εφόσον επιστρέψει στο Αφγανιστάν σήμερα ή στο κοντινό μέλλον, να υποστεί, λόγω της αθρησκείας του και της κατά συνέπεια μη συμμόρφωσής του στον ισλαμικό τρόπο ζωής της κοινωνίας στην οποία θα κληθεί να ενταχθεί, κοινωνικές συμπεριφορές επίθεσης, απειλής και κοινωνικού αποκλεισμού, οι οποίες μπορούν σωρευτικά να ισοδυναμούν με δίωξη. Άλλωστε, είναι πολύ πιθανό να μην αποφύγει να αποκαλύψει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις (αθρησκεία), επομένως υπάρχει εύλογη πιθανότητα να κινδυνεύσει να υποστεί ποινική δίωξη λόγω της αθρησκείας του, της «αποστασίας» του από το Ισλαμ, δίωξη που είναι βάσιμα πιθανό να οδηγήσει σε φυλάκιση ή και εκτέλεση. Αυτό όμως θα συνιστά ευθεία και σοβαρή παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος του στη θρησκευτική ελευθερία, που ειδικά στο συγκεκριμένο κοινωνικό, θρησκευτικό και πολιτικό πλαίσιο αναταραχών και έλλειψης δικαιοκρατικών εγγυήσεων στη χώρα καταγωγής του προσφεύγοντα.

Η Επιτροπή βάσισε ουσιαστικά την κρίση της τόσο στους ισχυρισμούς του προσφεύγοντα και στα σχετικά έγγραφα τα οποία έχει προσκομίσει που δείχνουν μια έντονη δραστηριοποίηση και έκφραση στη δημόσια ζωή, όσο και στην από 11/11/2011 έκθεση προς την Επιτροπή της κοινωνικής λειτουργού του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, Μαρίας Μιχαηλίδου, η οποία ορίστηκε με εισαγγελική παραγγελία κηδεμόνας του το Δεκέμβριο του 2006. Στην έκθεση αυτή αναφέρεται ότι ο προσφεύγων «έχοντας ένα ισχυρό αξιακό πλαίσιο, κινήθηκε πάντα με γνώμονα τα πιστεύω του στα ανθρώπινα δικαιώματα μεταξύ των οποίων συγκατέλεγε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, της ανεξιθρησκείας αλλά και της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών».Επίσης, σημειώνει ότι «κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών, δεν δίστασε να εκφράσει τις απόψεις του ακόμα και όταν τον έφερναν σε αντίθεση με τους συνομηλίκους του, που υπακούοντας στις αρχές του Ισλάμ εξέφραζαν μια πολύ πιο συντηρητική κοσμοθεωρία και ήταν πρόθυμος να υποστεί σαν συνέπεια την απομάκρυνση από τις παρέες τους»καθώς και ότι δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να προσαρμοστεί και να λειτουργήσει σε ένα περιοριστικό κοινωνικό περιβάλλον όπως αυτό της χώρας καταγωγής του. Κάτι τέτοιο, θα είχε πολύ σημαντικές αρνητικές συνέπειες πάνω στο ψυχισμό και στην εξέλιξή του, καθώς στην πραγματικότητα θα ακρωτηρίαζε κάθε δυνατότητα και ικανότητα που έχει για συναισθηματική και πνευματική ανάπτυξη αφού σαν νεαρός ενήλικος θα βίωνε, όχι μόνο ένα τραυματικό ξεριζωμό, αλλά και ένα πολιτισμικό αποπροσανατολισμό στον οποίο δύσκολα θα μπορούσε να επιβιώσει».

Η Επιτροπή εξέτασε τη δυνατότητα βιώσιμης εσωτερικής μετεγκατάστασης, η οποία μπορεί να νοηθεί μόνο στις περιοχές που υπάρχουν οικογενειακοί ή φυλετικοί δεσμοί, καθώς είναι απίθανο ότι Αφγανοί θα μπορέσουν να ζήσουν μία φυσιολογική ζωή χωρίς δυσχέρειες αν μετεγκατασταθούν σε μέρος που δεν προστατεύονται από την οικογένεια, φατρία, φυλή, συμπεριλαμβανομένων και των αστικών κέντρων. Επομένως, κρίθηκε ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα αυτή, δεδομένου ότι ο προσφεύγων έχει εγκαταλείψει την πατρίδα του σε νεαρή ηλικία και δεν διατηρεί πλέον οικογενειακούς δεσμούς στο Αφγανιστάν. 

Outcome: 

Η Επιτροπή ομόφωνα δέχθηκε τυπικά την προσφυγή.

Αποφάσισε ότι στο πρόσωπο του προσφεύγοντος πληρούνται τα κριτήρια αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα, σύμφωνα με το άρθρο IΑ (2) της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Καθεστώς των Προσφύγων της 28 Ιουλίου 1951 και του αναγνωρίζει το καθεστώς του πρόσφυγα.

Observations/Comments: 

Φόβος δίωξης λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων (αθρησκείας) καθώς και λόγω συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα (διαμόρφωση προσωπικότητας σε μή ισλαμική κοινωνία/ δυτικοποίηση).

Other sources cited: 
  • US CentralIntelligenceAgency, CIAFactbook: Afghanistan, 18/10/2010,
  • ProgramforCulture& ConflictStudies, 23 October 2008
  • Minority Rights Group International, World Directory of Minorities and Indigenous Peoples- Afghanistan : Hazaras 2008
  • Κατευθυντήριες οδηγίες για την Αξιολόγηση των Αναγκών Διεθνούς Προστασίας των Αιτούντων Άσυλο από το Αφγανιστάν,Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες 17/12/2010, HCR/EG/AFG/10/04,
  • UNHCR, Eligibility Guidelines for assessing the international protection needs of asylum seekers from Afghanistan, July 2009
  • The New York Times, Taliban Kill 9 'Members of Minority in Ambush, 25 June 2010
  • Ruttig, Thomas/Afghanistan Analysts Network: A new Taliban front? 21 June 2010, FP - Foreign Policy
  • Austrian Red Cross, Accord, Response a- 7367 of 6-9-2010, UNHCR Protection Information Unit
  • ZiaAhmadi- Afghanistan, ARRIssue393, 17 Mar11 Afghanistan: GhorWarlordsAccusedofAbusingWomen
  • AOG- ArmedOppositionGroups- specificallyIslamicEmirateofAfghanistan(Taliban), HaqqaniNetworkandHezb-I-IslamiHekmatyarHH- ANSO, July2011
  • IRIN, Afghanistan: Kuchi minority complain of marginalization, 23 November 2010
  • Internal Displacement Monitoring Centre (11 April 2011) Afghanistan: Need to minimise new displacement and increase protection for recently displaced in remote areas
  • CounciloftheEuropeanUnion, Afghanistan, Hezb-i-Wahdat, HumanRightsviolations, Brussels, 26/04/2001
  • RefugeeReviewTribunalAUSTRALIARRTResearchResponse: AFG17439, Afghanistan, 5/8/2005
  • Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, Εγχειρίδιο για τις διαδικασίες και τα κριτήρια καθορισμού του καθεστώτος των προσφύγων, ΣΤ’ Έκδοση, Αθήνα, 2009
  • Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διεθνή προστασία των προσφύγων, «Συμμετοχή σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα»
  • Εγχειρίδιο της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες για τις διαδικασίες και τα κριτήρια καθορισμού του καθεστώτος των προσφύγων στ' Έκδοση, Αθήνα, 2009
  • The New York Times (NY Times), (Afghan Officials Say Jailed Convert Is Free, 24/2/2011
  • Refugee Review Tribunal, Australia RRT research response, no AFG33041, Afghanistan, 29 February 2008
  • RRT Case No. 071852303, [2008] RRTA 17, Australia: Refugee Review Tribunal, 25 January 2008
  • UN Human Rights Council, Report of the United Nations High Commissioner for Human Rights on the situation of human rights in Afghanistan and on the achievements of technical assistance in the field of human rights, January 2010               
  • UNODC, CorruptioninAfghanistan: Briberyasreportedbythevictims, January2010
  • Human Rights Watch, Selling Justice Short: Why Accountability Matters for Peace,7 July 2009
  • UNHCR, Guidelines on International Protection No. 4: “Internal Flight or Relocation Alternative ” Within the Context of Article 1A(2) of the 1951 Convention and/or 1967 Protocol Relating to the Status of Refugees, HCR/GIP/03/04, 23 July 2003
Case Law Cited: 

ECtHR - Dimitras & Others v. Greece, Application Nos. 42837/06, 3269/07, 35793/07 and 6099/08

ECtHR - Handyside v. the United Kingdom, Application No. 5493/72